Een bevalling is niet iets wat je ‘eventjes doet’. Het is een behoorlijke klus waar elke vrouw echt even aan moet staan. Sommige bevallingen verlopen redelijk soepel, maar andere bevallingen worden door de moeder als enorm zwaar en heftig ervaren. En dat is heel begrijpelijk. Wanneer je de bevalling als dusdanig heftig hebt ervaren dat het je leven beïnvloed, dan is er mogelijk sprake van een Post Traumatisch Stress Syndroom na bevalling (PTTS)
Oorzaken Post Traumatisch Stress Syndroom na bevalling (PTSS)
Er zijn weinig vrouwen die heel erg naar een bevalling uitkijken. Hoewel het een prachtige en wonderbaarlijke gebeurtenis is, weet elke vrouw één ding zeker: de bevalling gaat behoorlijk pijnlijk worden.
Dat is overigens niet het enige. Naast de pijn van de weeën en het persen, ben je ook enorm kwetsbaar en gedeeltelijk overgeleverd aan de kunde en kennis van anderen. Je hebt je bevalling niet zelf in de hand en dit gevoel van onmacht moet je zeker niet onderschatten.
Een post traumatisch stress syndroom na bevalling kan diverse oorzaken hebben.
-
Zware bevalling
Bijvoorbeeld spoedkeizersnede door uitgezakte navelstreng, kunstverlossing, pijnlijke bevalling of een erg lange bevalling of juist erg korte bevalling.
-
Complicaties tijden de zwangerschap
Denk aan zwangerschapsvergiftiging, vroeggeboorte, pre-eclampsie etc.
-
Nare ervaringen tijdens de bevalling
Bijvoorbeeld weinig steun van zorgverleners of je partner. Slechte informatievoorziening tijdens de bevalling waardoor je geen idee had wat er aan de hand was. Het gevoel dat je controle verliest, groot gevoel van onmacht of er was sprake van een levensbedreigende situatie.
-
Psychologische factoren
Eerder trauma zoals misbruik of geweld, een depressie tijdens of na de bevalling. Erg bang zijn voor de bevalling of je kunt niet adequaat met stress omgaan.
Hoe weet je of er sprake is van een PTSS na de bevalling?
Over het algemeen is er sprake van een trauma wanneer men in een levensbedreigende situatie terecht is gekomen en moeite heeft deze gebeurtenis een plek te geven. In het geval van post traumatisch stress syndroom gaat het om een levensbedreigende situatie van de moeder zelf of de baby of één van jullie had ernstig verwond kunnen geraken.
Of de bevalling stressvol en traumatisch was, is heel subjectief. Sommige vrouwen hebben een bevalling gehad die op papier niet zwaar was, maar toch kunnen zij last hebben van een trauma. Bijvoorbeeld omdat ze zich machteloos voelden, ze het gevoel hadden dat ze faalden of misschien was de pijn te hevig. Een zware bevalling is dus niet een ´vereiste´.
Symptomen Post Traumatisch Stress Syndroom
Meestal merk je onderstaande symptomen op:
-
Herbeleving van je trauma
Als je het post traumatisch stress syndroom na bevalling hebt, kan het zijn dat je jouw bevalling en hetgeen wat je erg heeft geraakt, telkens opnieuw herbeleefd.
De herbelevingen worden vaak getriggerd door situaties in het dagelijks leven die je doen herinneren aan jouw bevalling. Denk aan een bevalling op tv, foto’s van je zwangerschap of bijvoorbeeld de aanblik van het ziekenhuis waar je bent bevallen.
-
Je vermijdt prikkels die horen bij je trauma
Bewust of onbewust vermijd je prikkels zoals beelden, plaatsen, situaties (zoals andere bevallingen) of voorwerpen die je aan de bevalling herinneren. Bijvoorbeeld vermijden van ziekenhuizen, kraamvisite of babyshowers (door de angst bevallingsverhalen te horen), bepaalde tv programma’s of de verloskundige praktijk. Daarnaast vermijden sommige vrouwen ook bepaalde gedachten en gevoelens die met het trauma te maken hebben.
-
Gevoeliger zijn voor prikkels
Als er sprake is van een post traumatisch stress syndroom na bevalling kan er sprake zijn van verhoogde prikkelbaarheid. Dit uit zich in snel geïrriteerd zijn, slaapproblemen, concentratieproblemen, erg op je hoede zijn of sneller schrikken.
Soms zijn vrouwen met een trauma bang om te slapen omdat ze last hebben van nachtmerries of bang zijn dat er iets met hun kind gebeurt.
-
Negatieve gedachten en gevoelens
Ook negatieve gedachten en gevoelens kunnen een gevolg zijn van een trauma. Bijvoorbeeld schuldgevoelens omdat je denkt dat de heftige bevalling jouw schuld is. Wantrouwen in anderen, weinig zelfvertrouwen, angst, boosheid en schaamte zijn ook veelvoorkomende negatieve gevoelens bij post traumatisch stress syndroom na bevalling. Het kan ook voorkomen dat je moeite hebt te genieten van je leven.
De twee laatste symptomen, verhoogde prikkelbaarheid en negatieve gevoelens, kunnen ook symptomen zijn van een postpartum depressie. Om die reden worden de twee soms door elkaar gehaald. Dat is jammer, omdat je dan niet de juiste begeleiding krijgt.
Het verschil is voornamelijk dat vrouwen met een depressie zichzelf lusteloos, eenzaam en erg somber voelen. Dit is vaak in mindere mate het geval bij een post traumatisch stress syndroom na bevalling. Bij het stress syndroom is er tevens meer sprake van herbeleving van het trauma en verhoogde waakzaamheid.
Kan je een post traumatisch stress syndroom voorkomen?
Een post traumatisch stress syndroom ontstaat meestal doordat er tijdens de bevalling ingegrepen moet worden door complicaties. Er wordt bijvoorbeeld een pijnlijke ruggenprik gegeven, er ontstaan bloedingen, je wordt ingeknipt of er moet een spoedkeizersnede gedaan worden. Dit zijn allemaal onvoorziene omstandigheden die niet goed voorkomen kunnen worden.
Het enige wat je kunt doen, is ervoor zorgen dat je jezelf goed laat voorlichten over alle situaties die kunnen voorkomen. Door een goede voorbereiding weet je een beetje wat je kunt verwachten. Lees bijvoorbeeld wat over spoedkeizersnede, complicaties tijdens de bevalling, de ruggenprik en medisch ingrijpen bij de bevalling.
Het is ook ontzettend belangrijk dat je een team om je heen hebt staan die je vertrouwt, je goed informeren voor en tijdens de bevalling en dat je ijzersterke steun hebt. Het kan dan ook helpen om een doula in te schakelen, of een zwangerschapscursus te volgen die je zoveel mogelijk voorbereidt op de bevalling zelf.
Lees ook: Wat is doula en wanneer schakel je deze bevallingscoach in?
Traumatische bevalling verwerken
Een post traumatisch stress syndroom na bevalling moet je nooit ontkennen of wegstoppen. Het is namelijk een ontzettend zware last die je niet zelf moet dragen. Je hoeft jezelf ook echt niet te schamen of jezelf zwakker voelen dan anderen.
Er zijn veel meer vrouwen die de bevalling erg traumatisch vonden. Praat met deze vrouwen en laat je nooit vertellen dat je jezelf aanstelt. Probeer er ook over te praten met vrienden en/of familie. Soms kan het helpen om een gesprek te plannen met degene die je bevalling heeft begeleid.
Als je last hebt van een trauma, kijk dan ook alsjeblieft op deze website van Stichting Bevallingstrauma. Hier kan je de juiste hulp vinden voor het verwerken en veel relevante informatie.
