Eén op de 5 zwangere vrouwen draagt streptokokken b bij zich tijdens de zwangerschap. Ongeveer 1 op de 1000 baby’s raakt besmet voor of tijdens de geboorte. Een besmetting kan meestal behandeld worden, maar in zeldzame gevallen wordt de besmetting fataal. Om ervoor te zorgen dat zo min mogelijk baby’s besmet worden met de bacterie, krijgen alle zwangere vrouwen in België de kans om een streptokokken b screening te ondergaan voordat ze bevallen.
In Nederland is deze mogelijkheid er niet. Zwangere vrouwen krijgen alleen een streptokokken b screening als er sprake is van een verhoogd risico op besmetting. Is dat voldoende? Of moeten ook Nederlandse vrouwen altijd de kans krijgen om zich te testen, ook zonder verhoogd risico? Lees hier meer over GBS, de besmetting en verschillen tussen Nederland en België.
Wat zijn streptokokken b?
Streptokokken b of eigenlijk groep-B-streptokok is een bacterie. Deze bacterie zit bij veel zwangere vrouwen in de vagina. Meestal kan deze bacterie geen kwaad. Maar in soms kan de baby er ernstig ziek van worden wanneer de baby ermee wordt besmet. Groep B Streptokokken wordt ook wel GBS genoemd.
Streptokokken b hoe kom je eraan?
Deze bacterie zit vaak in de normale vaginale flora of darmflora van vrouwen. Dit is bij 1 op de 5 vrouwen het geval. De vrouwen die GBS bij zich dragen hebben hier meestal geen klachten van. In soms kunnen er wel klachten ontstaan wanneer de GBS een blaasontsteking tijdens jouw zwangerschap veroorzaakt.
Er is geen concrete oorzaak die verklaart waarom sommige vrouwen de bacterie bij zich dragen (zij worden ook wel ‘dragers’ genoemd) en anderen niet. In je vagina en darmen zit een heel scala aan bacteriën, zowel goede bacteriën als slechte bacteriën en streptokokken b kan hiervan deel uitmaken.
In de meeste gevallen hebben de vrouwen hier geen last van. Maar wanneer vrouwen GBS bij zich dragen, bestaat er een kans dat ze tijdens de geboorte hun baby besmetten.
Ongeveer 50% van de vrouwen die GBS bij zich draagt, besmet de baby. Dit betekent dat van alle geboren baby’s, ongeveer 10% besmet is met GBS!
Gevolgen voor de baby
Een besmetting hoeft niet altijd tot ziekte te leiden, soms kan de bacterie alleen op de huid of de slijmvliezen van het kindje zitten. Hier wordt je baby niet ziek van. Ongeveer 1 op de 1000 baby’s wordt wel ziek van GBS. Dit gebeurt wanneer de bacterie het kleine lichaampje binnendringt.
Een infectie bij de baby kan zorgen voor doofheid, blindheid, neurologische problemen, longontsteking en in het ergste geval zelfs overlijden van de pasgeboren baby. Maar in Nederland vindt niet bij iedere zwangere vrouw een streptokokken b screening plaats om zo besmetting van de baby te voorkomen.
Wanneer kan je baby besmet worden met GBS of streptokokken b?
Je baby kan op 3 manieren besmet worden met GBS als de moeder de bacterie bij zich draagt.
-
In de baarmoeder
Je baby kan in de baarmoeder al besmet worden met streptokokken b. Dat gebeurt meestal wanneer de vliezen gebroken zijn. De bacterie heeft dan ‘vrije toegang’ tot de baby omdat de baby niet meer beschermd is door de vliezen.
-
Tijdens de bevalling
Als de bacterie in de vagina aanwezig is tijdens de geboorte, wordt ongeveer de helft van de baby’s besmet tijdens de bevalling.
-
Na de bevalling
Slechts 1/3 van de besmette baby’s wordt na de geboorte ziek. Dit wordt een late-onset-infectie genoemd. Het kan zijn dat deze baby’s tijdens de geboorte al besmet werden, maar de ziekte zich pas later ontwikkelde omdat het eerst alleen op de huid zat en later pas het lichaam binnendrong.
Baby’s kunnen in de eerste 3 maanden nog ziek worden van een GBS infectie. Een baby kan ook met streptokokken b besmet raken na de geboorte doordat de bacterie bijvoorbeeld op de handen van volwassenen zit!
Streptokokken b dit zijn de symptomen!
Als de baby in de baarmoeder al besmet is met GBS zijn de symptomen temperatuurverhoging bij de moeder en snellere hartslag van de baby. Wanneer dit wordt ontdekt bij controles zal er een streptokokken b screening plaatsvinden. Wanneer de baby tijdens de geboorte wordt besmet dan wordt je baby in 9 van de 10 gevallen meteen de eerste dag ziek.
Let dus heel goed op de volgende streptokokken b symptomen:
- Snelle ademhaling.
- Oppervlakkige ademhaling.
- Het ademen houdt soms even op.
- Het huidje heeft geen roze maar een grauwe kleur. Soms is het huidje blauw of bleek.
- Je baby voelt slap en suf aan.
- Soms is de baby overprikkelbaar en kan je kindje stuipen krijgen.
- Bij het uitademen hoor je een zacht kreunend geluid (belangrijk symptoom).
- Spugen of niet willen drinken.
- Koorts of ondertemperatuur.
Groep B streptokokken behandeling
Als de baby een GBS infectie heeft krijgt je baby antibiotica. Sommige baby’s kunnen er ernstig ziek van worden. Er is dan meestal sprake van ontstekingen zoals een bloedinfectie, longontsteking of hersenvliesontsteking bij je kind.
De ziekteverschijnselen kunnen zich heel snel ontwikkelen soms zelfs binnen een paar uur. Daarom kan het zijn dat medische hulp te laat is of dat de antibiotica behandeling niet meer kan helpen.
In ernstige gevallen kan het zijn dat de ziekte zich dus erg snel ontwikkelt waardoor behandeling te laat is. Soms kan het gevolg fataal zijn. Andere keren veroorzaakt de besmetting geen ontstekingen, maar is je baby ‘gewoon’ ziek.
In dat geval zal er een streptokokken b screening plaatsvinden en krijgt je baby antibiotica. Dit is echter als de infectie na de geboorte bij de baby wordt ontdekt.
Vrouwen die een verhoogd risico hebben om GBS bij zich te dragen, kunnen tijdens de zwangerschap al een streptokokken b screening krijgen. Wanneer de bacterie aanwezig is krijgt de zwangere preventief antibiotica om besmetting tijdens de geboorte te voorkomen.
GBS zwangerschap protocol! Wanneer wordt er getest?
In België mag elke zwangere vrouw een streptokokken b screening ondergaan wanneer ze tussen de 35 en 37 weken zwanger zijn. Tijdens de streptokokken b screening wordt er met een wattenstaafje een wisser afgenomen vanuit de vagina en de anus. In Nederland worden zwangere vrouwen alleen getest wanneer er sprake is van een verhoogd risico!
Vrouwen hebben een verhoogd risico wanneer:
- Er sprake is van een vroeggeboorte voor de 37ste week van de zwangerschap.
- De vliezen langdurig gebroken zijn, langer dan 18 tot 24 uur.
- De moeder tijdens de bevalling een temperatuursverhoging heeft van 37,8 tot 38 graden Celsius.
- Als de moeder een blaasontsteking heeft tijdens de zwangerschap die is veroorzaakt door GBS.
- De moeder eerder een kind heeft gehad met GBS-ziekte.
Lees ook: Een infectie tijdens de bevalling! Wat zijn de gevolgen voor de baby?
NVOG richtlijn: Preventie van perinatale groep b streptokokken ziekte
In Nederland krijgt, in tegenstelling tot België en nog een aantal andere landen, niet elke zwangere vrouw een streptokokken b screening. Een reden hiervoor is dat GBS bij slechts 1 op de 5 vrouwen wordt gevonden en het daarnaast maar zelden gevolgen heeft voor de baby.
Alleen wanneer er sprake is van een verhoogd risico zoals eerder benoemd, ontvangen zwangere vrouwen een streptokokken b screening. Wanneer er tijdens de streptokokken b screening de bacterie wordt ontdekt kan er tijdens de bevalling antibiotica gegeven worden om te voorkomen dat de baby een besmetting oploopt.
Soms krijgt de baby ook na de geboorte antibiotica, bijvoorbeeld wanneer er sprake is van koorts tijdens de bevalling. Maar meestal adviseren artsen om de baby de eerste 48 uur goed in de gaten te houden en te letten op eventuele symptomen van een GBS infectie. De eerste 24 uur zal de baby ter observatie in het ziekenhuis blijven. Wanneer er symptomen worden gesignaleerd krijgt de baby antibiotica.
Waarom in Nederland niet altijd een streptokokken b screening?
In veel gevallen heeft de moeder GBS, maar wordt de baby niet geïnfecteerd of er niet ziek van. Maar soms wel en dan kan het zelfs fataal worden. Waarom wordt in Nederland dan niet altijd een streptokokken b screening uitgevoerd zodat een eventueel overlijden van de baby voorkomen kan worden?
Wat ik tot nu toe heb kunnen vinden, is dat de kans op besmetting en fatale afloop zo klein is, dat het niet nodig wordt geacht. Daarnaast is te vaak antibiotica toedienen niet wenselijk omdat er zo een antibiotica residentie ontstaat (je wordt er immuun voor).
Aan de andere kant: in België wordt er wel altijd een streptokokken b screening uitgevoerd en hierdoor is het aantal baby’s met GBS infectie flink teruggedrongen. Heb jij hier een mening over of ervaring mee? We horen het heel graag!
