In 1978 werd Louise Brown in Engeland geboren. Zij kwam op de wereld nadat haar ouders na 9 jaar ‘proberen’ de eerste ivf-behandeling ooit ondergingen. Het is dus bijna 41 jaar geleden dat de eerste reageerbuisbaby is geboren. In Nederland heeft 1 op de 6 stellen te maken met een verminderde vruchtbaarheid. Tegenwoordig is één op de vijfendertig kinderen in Nederland geboren na een fertiliteitsbehandeling. Dit houdt in dat in bijna elke schoolklas wel een kind zit dat niet via spontane bevruchting is geboren!
Vruchtbaarheidsbehandelingen
Sinds 1978 is er veel veranderd in de medische wetenschap en bestaan er naast IVF ook andere vruchtbaarheidsbehandelingen zoals IUI, ICSI, MESA en TESE en inmiddels ook draagmoederschap en eicel- en zaadcel donatie. Voor gynaecologen en fertiliteitsartsen is dit hun specialisatie. Zij bieden daarom deze mogelijkheden vaak als bijna vanzelfsprekend aan.
Als koppel dat net te horen heeft gekregen verminderd vruchtbaar te zijn, komt er veel op je af. Je zal voor jezelf afwegen of je wel of niet wil beginnen aan dit traject en ik kan me voorstellen dat jij door de bomen het bos niet meer ziet. Graag neem ik je mee in de verschillende opties die er zijn op dit vaak nog onbekende terrein.
Verminderde vruchtbaarheid
Als je na een jaar onbeschermde seks niet zwanger bent, is er automatisch sprake van verminderde vruchtbaarheid of subfertiliteit. Jaarlijks bezoeken 50.000 mensen om die reden hun huisarts. Dat wil nog niet zeggen dat er ook iets aan de hand is, je kan ook gewoon pech gehad hebben. Wanneer er toch een probleem geconstateerd wordt zijn er gelukkig in de meeste gevallen opties om je kinderwens toch in vervulling te laten gaan.
Wanneer je boven de 35 jaar bent kan je na een half jaar je huisarts om hulp vragen. In eerste instantie zal je huisarts je vragen of je op de juiste manier en op de juiste dagen seks hebt. Ook zal hij je uitleggen dat je zelf door het vermijden van stress, aankomen of juist afvallen de kans op een zwangerschap kunt vergroten en navraag doen over je cyclus.
Hij onderzoekt bij de vrouw vooral een aantal oorzaken die een eisprong in de weg kunnen staan. De man zal waarschijnlijk alleen zijn zaad moeten inleveren. Dit wordt vervolgens in het ziekenhuis getest op kwaliteit en beweeglijkheid. De huisarts zal vervolgens beslissen of hij jullie direct doorstuurt naar een specialist.
In sommige gevallen blijkt uit het onderzoek dat je wel een goede kans hebt om zwanger te worden, maar dat jullie tot nu toe gewoon pech hebben gehad. Dan kan de huisarts ervoor kiezen om de doorverwijzing nog even uit te stellen. Als de huisarts je doorverwezen heeft kan een specialist verschillende behandelingen voorstellen. Soms kan hij besluiten dat een operatie nodig is.
Meest voorkomende vruchtbaarheidsbehandelingen bij verminderde vruchtbaarheid
Hieronder vind je de meest voorkomende behandelingen als je te horen hebt gekregen dat je verminderd vruchtbaar bent.
-
Hormonen voor eisprong
Er kan gebruik worden gemaakt van hormonen of ‘hormoonachtige’ medicijnen (zoals Clomid) om een eisprong op te wekken. Dit wordt veelal gedaan in combinatie met IUI en IVF/ICSI. Hierbij kunnen enkele eitjes tegelijk rijpen (IUI) of enkele tientallen (IVF/ICSI).
-
Kunstmatige inseminatie of IUI bij verminderde zaadkwaliteit
IUI staat voor ‘intra uteriene inseminatie’ of het binnenbrengen van zaad in de baarmoeder. Het is een vorm van kunstmatige inseminatie en kan een oplossing zijn wanneer het baarmoederslijmvlies en het zaad niet goed samenwerken. Het zaad hoeft zich dan immers geen weg te banen door dit slijmvlies, maar wordt rechtstreeks in de baarmoeder gespoten.
IUI kan ook een oplossing zijn bij verminderde zaadkwaliteit. Bij een IUI behandeling wordt het beste zaad geselecteerd en worden alle goede zaadjes direct in de baarmoeder gebracht. IUI kan in combinatie met een hormoonbehandeling van de vrouw ook gebruikt worden wanneer er moeilijk een eisprong op gang komt of wanneer er sprake is van verminderde vruchtbaarheid met onbekende oorzaak.
-
IVF of ICSI bij verminderde vruchtbaarheid vrouw en/of man
Een IVF (in vitro fertilisatie) behandeling kan gebruikt worden wanneer er geen eisprong plaatsvindt. Door middel van hormonen rijpen er meerdere eitjes, die vervolgens door een punctie uit de eierstokken gehaald worden. Deze worden samengebracht met het mannelijk zaad en de bevruchte eicel wordt teruggeplaatst in de baarmoeder.
-
MESA, PESA of TESE bij ontbreken zaadcellen
Wanneer er geen zaadcellen in het sperma te vinden zijn heet dit azoöspermie. Soms is dit op te lossen door het zaad direct uit de bijbal te halen door middel van een microchirurgische ingreep (MESA) of het opzuigen van zaadcellen door een holle naald (PESA). Wanneer dit niet lukt kan er een poging gedaan worden om zaadcellen uit de zaadbal zelf te halen met een TESE behandeling.
ICSI (intra-cytoplasmatische sperma injectie) is vrijwel dezelfde behandeling als IVF. Het enige verschil is dat bij IVF honderdduizenden zaadjes de kans krijgen om de eicellen te bevruchten. Wanneer de kwaliteit van het zaad minder is kan er gekozen worden voor ICSI. Er wordt dan één goed zaadje geselecteerd dat vervolgens in de eicel wordt geïnjecteerd.
Zaad- of eiceldonatie, draagmoederschap en adoptie bij verminderde vruchtbaarheid
Wanneer je hoort dat je onvruchtbaar bent is dat verschrikkelijk. Je droom over je te stichten gezin spat uiteen. Toch zijn er nog mogelijkheden die je kunt overwegen om toch je kinderwens te vervullen.
-
Zaaddonatie
Wanneer de man onvruchtbaar is of een ernstige erfelijke ziekte heeft bestaat er de mogelijkheid om de zaadcel van een andere man te gebruiken. De zaaddonor kan een bekende zijn of een anoniem persoon uit een spermabank.
-
Eiceldonatie
Bij eiceldonatie wordt een IVF of ICSI behandeling in tweeën gedeeld. De eiceldonor staat door een punctie wat van haar eicellen af die bevrucht worden door zaad van de wensvader. Vervolgens worden één of twee hieruit ontstane embryo’s in de baarmoeder van de ontvanger geplaatst. Eicellen worden vrijwel niet anoniem gedoneerd, maar vooral door familie en vriendinnen.
-
Draagmoederschap
Wanneer je zelf geen geschikte baarmoeder hebt of een zwangerschap niet gezond voor jou of je kindje zou zijn, kan een draagmoeder uitkomst bieden. Hierbij is het mogelijk dat een eicel van jou middels een IVF/ICSI behandeling in de baarmoeder van de draagmoeder wordt geplaatst. Op deze manier ben jij toch de biologische moeder van het kind.
-
Adoptie
Adoptie biedt een alternatieve mogelijkheid om een kinderwens te vervullen. Bij adoptie neem je een kind waar de ouders niet meer voor kunnen zorgen aan. Adoptie is wel een lange, kostbare procedure met daarnaast een risico op kinderen die kampen met een hechtingsstoornis doordat ze in de eerste 2 jaar niet goed zijn gehecht aan hun biologische ouders.
Het is begrijpelijk dat je even niet meer weet waar je moet beginnen. Mijn advies is dan ook om jezelf uitgebreid voor te laten lichten en samen uit te zoeken wat voor jullie een passende oplossing is bij verminderde vruchtbaarheid. Praten is belangrijk, samen als stel maar ook met de mensen die hierin gespecialiseerd zijn.
Belangrijk is om door te vragen om zo voor jullie samen helder te krijgen wat jullie wens is en of dat ook daadwerkelijk mogelijk is. Uit ervaring weet ik dat dit proces veel energie kost en de nodige emoties met zich meebrengt. Neem daarbij de tijd en zorg ervoor dat je elkaar tijdens dit proces niet uit het oog verliest. Je hoeft het niet alleen te doen en kunt daarbij altijd hulp vragen. Veel succes!
Lees ook: Verminderde vruchtbaarheid van de man: Oorzaken en behandeling!
